Kochani,
Budownictwo jest dziedziną, w której warunki brzegowe systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy zostały sprecyzowane przez szereg norm i wytycznych. Przyczynkiem do powstania pierwszych przepisów prawa związanych z ochrona zdrowia było spostrzeżenie, że bezpieczne warunki pracy nie powstają na samoistnie, ale na skutek podjętej profilaktyki. Gdy uszczegółowiono, ze zdarzenia zagrażające życiu nie są tworem przypadku, ale w głównej mierze czynnikiem sprawczym jest sam człowiek zaczęto spisywać kolejne przepisy i uchwały.
Jak pisze dr. inż. Jacek Szera [1]: „Bezpieczeństwo jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka i w związku z tym podlega ścisłej ochronie. Prawo do bezpieczeństwa jest niezbywalnym prawem człowieka i obywatela, a poczucie bezpieczeństwa to wartość, której państwo – jako forma organizacji życia społecznego, której celem jest ochrona i obrona jej członków oraz utrzymanie porządku publicznego – powinno zapewnić. W konstytucji RP bezpieczeństwo obywateli wymienione jest wśród wartości najwyższych.”
Polska jako kraj członkowski Unii Europejskiej harmonizuje się także z normalizacją przyjętą we wspólnocie. Są to dyrektywy dotyczące wprowadzenia środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników podczas pracy oraz dotyczące maszyn.
W Polsce, proces inwestycyjno-budowlany pod względem bezpieczeństwa, jest regulowany przez przepisy o charakterze ogólnym – kodeks pracy i te poświęcone budownictwu – prawo budowlane i ustawa o wyrobach budowlanych (oraz akty wykonawcze powstałe na podstawie tych ustaw). Jest to źródłem wielu dyskusji na temat określenia odpowiedzialności za bezpieczeństwo na budowie. Powszechnie przyjęto, że cała odpowiedzialność skupia się na kierowniku budowy, jednakże fakt dualnej natury pochodzenia przepisów sprawia, że nie można w jednoznaczny sposób rozstrzygnąć tej kwestii.
Wymagania zawarte w Kodeksie Pracy:
Kodeks Pracy jako ustawa reguluje „prawa i obowiązki objęte stosunkiem pracy w odniesieniu do wszystkich pracowników, bez względu na podstawę prawna ich zatrudnienia”[22]. W Polsce obowiązuje „ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1040) ”[U6].
Bezpieczeństwu i higienie pracy w sposób szczególny poświęcony jest rozdział dziesiąty. Mówi on o obowiązkach pracodawcy oraz osób kierujących pracownikami jak i obowiązkach pracowników.
Poniżej przedstawiono aspekty prawne systemu zarządzania wynikające z Kodeksu Pracy dotyczące odpowiedzialności pracodawcy:
Aspekty prawne – Kodeks Pracy
- #1 Czy zapewniono bezpiecznie i higieniczne warunki pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki?
- #2 Czy zaznajamia się pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac oraz czy informuje się o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaniem prac?
- #3 Czy wydane są szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy oraz czy zapewniono wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy?
oraz aspekty prawne systemu zarządzania wynikające z Kodeksu Pracy „stanowiące obowiązki, które pracodawca wypełnia za pomocą służby BHP i osób kierujących pracą innych pracowników” [21]:
Aspekty prawne – Kodeks Pracy
- #4 Czy stanowiska pracy są odpowiednio przygotowane -zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa? Czy dba się o środki ochrony indywidualnej?
- #5 Czy roboty są organizowane, przygotowywany i prowadzone przy zwróceniu uwagi na zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami?
- #6 Czy zachowuje się dbałość o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenie techniczne?
A także aspekty prawne systemu zarządzania wynikające z Kodeksu Pracy stanowiące obowiązki pracownika:
Aspekty prawne – Kodeks Pracy
- #7 Czy pracownicy znają przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz biorą czyny udział w szkoleniach poddając się wymaganym egzaminom sprawdzającym?
- #8 Czy pracownicy dbają o należyty stan maszyn, narzędzi i sprzętu oraz porządek i ład w miejscu pracy?
- #9 Czy poddają się badaniom lekarskim oraz zawiadamiają o sytuacjach potencjalnie niebezpiecznych?
Na podstawie Kodeksu Pracy wydano skierowane do budownictwa rozporządzenia, najważniejsze z nich to:
- „Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót budowlanych”
- „Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych”
- „Rozporządzenie Ministra Komunikacji oraz Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 10 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót drogowych i mostowych”
- „Rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 20 marca 1954 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi”
Podczas oceny systemu zarządzania sprawdzona zostanie zgodność podejmowanych działań z obowiązującymi aktami prawnymi. Szczególnie kontrola ta uwidoczniona jest w raportach z cotygodniowych przeglądów BHP, gdzie ocenia się bezpośrednio sposób prowadzenia robót budowlanych
Widzimy się już za tydzień