Kochani,
Zaczynamy! Żeby móc swobodnie, ale i profesjonalnie poruszać się w świecie systemów zarządzania musimy uporządkować pewne sprawy, które wyznaczą nam ścieżkę postępowania. Dlatego też, nie możemy obejść się bez teoretycznego wstępu na temat istoty teorii systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
Jednoznaczne zrozumienie prezentowanych zagadnień wymaga zdefiniowania podstawowych pojęć związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, zarządzaniem oraz budownictwem drogowym.
Bezpieczeństwo
Pisząc za Kołodzińskim [13] „Bezpieczeństwo jest stanem pewności, spokoju i braku zagrożenia i ma charakter jakościowo-podmiotowy”. Cytując zaś Piórkowską [14] „Zagrożenie zaś jest przeciwieństwem pewności i stanem środowiska mogącym spowodować wypadek lub chorobę”. Nauki społeczne mówią o zagrożeniu jako stanie świadomości człowieka, zespołu lub organizacji w obliczu zjawiska ocenianego jakościowo jako niekorzystne. Ocena taka, ze względu na zdolności percepcyjne może być niezgodna ze stanem faktycznym, należy więc uwzględnić rzeczywistość, w której potencjalne zagrożenie powstaje [15]. W kontekście niniejszych publikacji bezpieczeństwo traktowane jest jako stan, w którym nie występują wypadki zagrażające życiu i zdrowiu ludzi.
Przedsięwzięcie budowlane
„Przedsięwzięcie budowlane, w ujęciu organizacyjnym, jest procesem składającym się z następujących części: studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego, opracowania koncepcji działania, opracowania projektu budowlanego, przygotowania organizacyjnego, realizacji budowy i po przekazaniu obiektu do eksploatacji jego użytkowania” [9][10][11][12].
W kolejnych artykułach skupimy uwagę na stadium realizacji budowy, które obejmuje procesy, budowlane z uwzględnieniem:
- Procesów pomocniczych związanych z produkcją: transport materiałów, magazynowanie, ustawianie maszyn.
- Procesów zasadniczych: wznoszenie nowych obiektów, odbudowa, przebudowa, rozbudowa obiektów istniejących oraz rozbiórki;.
- Procesów pomocniczych związanych z obsługą działalności produkcyjnej: przyjmowanie ludzi do pracy, zamawianie materiałów oraz zagospodarowanie placu budowy [16].
Zadania
W swojej pracy zawodowej musisz wyodrębnić zadania zgodne z Twoimi wartościami i misją.
Wśród zadań stawianych przed systemem zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy na budowie drogi ekspresowej jest ochrona życia i zdrowia ludzi w wyjątkowych, niepowtarzalnych dla innych przedsięwzięć warunkach m.in.:
- zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego jest niezwykle szeroki, obejmuje: budowę dwujezdniowego odcinka drogi ekspresowej, węzłów drogowych, dróg obsługujących teren przyległy, miejsc obsługi podróżnych, infrastruktury ruchu pieszego i rowerowego, przejazdów awaryjnych, obiektów inżynierskich, przepustów a także oświetlenia drogowego, kanalizacji technicznej, zbiorników retencyjnych, linii elektroenergetycznych, teletechnicznych, kanalizacji deszczowej i sanitarnej, sieci wodociągowej, sieci gazowych, urządzeń melioracyjnych, roboty rozbiórkowe, a także wykonanie oznakowania i budowę ekranów akustycznych;
- w związku z liniowym charakterem budowy, front robót jest niezwykle duży (zazwyczaj odcinek ok. 12 km, ok 7 obiektów inżynierskich) co utrudnia kontrolę i nadzór nad robotami;
- roboty prowadzone są według harmonogramu lecz wyzwanie stanowi koordynacja wszystkich wyspecjalizowanych brygad wykonujących roboty na różnych frontach;
- na placu budowy występuje duża rotacja – roboty, w kolejności technologicznej, wykonują wyspecjalizowane jednostki mające w swoich obowiązkach jedynie wąskie zakresy;
- zmienność warunków zarówno atmosferycznych jak i społeczno-ekonomicznych, a co za tym idzie często zmieniające się decyzje dotyczące dostępnych frontów robót-krótki czas na przygotowanie się do pracy w innym miejscu;
- ścisłe sąsiedztwo robót różnych branż – trudności z koordynacją zadań ze względu na złożoność asortymentu robót i mnogość różnych specjalizacji;
- duża ilość ciężkiego sprzętu do robót ziemnych na stosunkowo małej powierzchni, duża liczba samochód do transportu mas ziemnych (oraz często zmieniający się kierowcy u przewoźnika);
- duże place składowe;
- roboty prowadzone „pod ruchem”;
- różnokulturowość pracowników;
- zgodnie z prawem budowlanym jedna osoba – kierownik budowy, odpowiedzialna bezpośrednio za utrzymanie bezpieczeństwa.
Żeby system działał poprawnie musi być odporny na czynniki mogące wytrącić go z równowagi przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności pozwalającej na dostosowanie go do danego środowiska funkcjonowania. To ludzie są najważniejszym elementem systemu, szczególnie systemu zarzadzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
Już za tydzień zademonstruję Wam elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, w kontekście budowy drogi ekspresowej, wyróżniając: przywództwo, narzędzia oraz cele podkreślając przy tym rolę środowiska, w którym system funkcjonuje oraz ludzi, którzy go tworzą.
Widzimy się już za tydzień
[9] Pszczołowski T. (1987), Projekt celowy Nr 6T07 2004 C/6413 „Krajowy system zarządzania przedsięwzięciami budowlanymi finansowanymi z udziałem środków publicznych i promocyjnych UE”
[10] Kasprowicz T. (2007), Inżynieria przedsięwzięć budowlanych. Metody i modele w Inżynierii przedsięwzięć budowlanych, praca zbiorowa red. O. Kapliński, PAN KILiW, IPPT, Warszawa
[11] Obolewicz J. (2006c), Identyfikacja i modelowanie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w przedsiębiorstwie budowlanym, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo z. 27/2006, s. 223-238
[12] Obolewicz J. (2015f), Doskonalenie stanu BIOZ w polskich przedsiębiorstwach budowlanych Regionu Północno-Wschodniego Polski w świetle projektu badawczego NN115347038 Narodowego Centrum Nauki, [rozdz. w:] Bezpieczeństwo pracy – Środowisko: Zarządzanie t. 2, red. nauk. D. Zwolińska, Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, s. 47-58
[13] Kołodziński E. (2010), Wprowadzenie do zarządzania bezpieczeństwem, Materiały Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
[14] Piórkowska B. (2014), Zagrożenia zdrowia pracowników zatrudnionych w budownictwie
[15] Kołodziński E. (2007), Wprowadzenie do zarządzania bezpieczeństwem, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie